Stikkordarkiv: Molde

Vår briljante elskarinne

Klara Hveberg
Lene din ensomhet langsomt mot min
Roman
Aschehoug

(anmeldt for Romsdals Budstikke av Øystein Hauge)

Matematikkstudenten Rakel Havberg gir professoren og elskaren Jakob Krogstad åtte år på å bestemme seg. Kona eller henne. Eitt år meir enn det forskarane har funne ut at ei forelsking varer.

I Klara Hvebergs debutbok «Lene din ensomhet langsomt mot min» er nitten år gamle Rakel nettopp flytta til hovudstaden for å studere matematikk. Eit talteoretisk talent utanom det vanlege. Men samtundes ei svært uerfaren ung kvinne når det kjem til venskap, forelsking og seksualitet.

For når romanens hovudperson ser tilbake på oppveksten sin i Molde er det ingen ungdomskjærastar å minnast der. Her er referanserammene litteratur og klassisk musikk. Fjella ser ho på som venene sine.

I romanen skildrar ho t.d. med stor kjærleik ein kjølig haustdag i Kringstadbukta. Det er ingen andre som drar på badestranda ein slik kald dag. Og dei har grasbakkane og svaberga heilt for seg sjølve. Faren som har kassettspelaren på fullt og der Rakel er barnet fylt av lykke når «Arthur Grumiaux fyller hele Kringstadbukta med fiolinsonaten av César Franck«.

Trass i tilbakeblikk på oppveksten sin krinsar hovuddelen av romanen likevel om det kompliserte kjærleiksforholdet ho i hovudstaden har gåande med den godt vaksne matematikkprofessoren. Ei forteljing som snart får følge av ei intrikat parallellhistorie. Ei historie der den russiske matematikaren Sofja Vasiljevna Kovalevskaja og hennar tyske matematikarkollega Karl Weierstrass spelar hovudrolla. I alle fall i Rakel Havbergs fantasiverd.

Å føre inn i romanen denne tematisk sett samanfallande historia representerer ikkje berre eit svært vellykka litterært verkemiddel, men tilfører også romanen ei tyngd og eit truverde som fungerer svært godt. Og det er serleg når Rakel vert sjuk at fabuleringene hennar om Sofjas liv bidrar til å klargjere og skape samanhengar i eige kjærleiksliv.

Klara Hveberg har med «Lene din ensomhet langsomt mot min» skrive fram ein svært vellykka kjærleiksroman. Ei forteljing som ligg i det gjennomført mollstemte. Men der du også har denne raffinerte understaumen av ikkje-påtvungen humor liggande under heile tida. Verket er til alt overmål spekka av velplasserte referansar til musikk, litteratur, matematikk og filosofi.

Ein sinnrikt komponert og underhaldande roman om skjør kjærleik der det såre aldri er langt unna. Som når Rakel får ønske seg noko til gebursdagen frå elskaren sin:

«Det eneste jeg ønsker meg til bursdagen min, er at du ikke ligger med kona di akkurat den dagen».

Og sannsynligheten for at det kan vanke debutantprisar her? Det er rein matematikk!

 

Drankarar og galningar

Drankarar og galningar
Knut Ødegård

Dikt i utval (CappelenDamm, 2015)

Anmeldt av Øystein Hauge

Mitt første møte med Knut Ødegård fann stad i ein folkevognbuss på veg frå Molde til Ålesund i 1991. Bokhandlaren Ola Gjendem var sjåfør. Alle tre hadde vi med oss bøker vi skulle snakke om på radioen. ‘Kinomaskinst’. Det var noe uvant konkretistisk over tittelen på boka til poeten frå Holgarden. «Eg var eit barn / med lydlaus gråt / om nettene. Må ikkje / vekkja opp fars uniformslue / i skåpen». Dette kan ikkje ha vore ei lett bok å skrive, hugsar eg eg tenkte. Alt som ikkje kan snakkast om. Som han likevel snakker om.

Poeten Endre Ruset har valt å ta med samtlege dikt frå nettopp ‘Kinomaskinist’ når han i den storslagne ‘Drankarar og galningar’ presenterer eit omfattande utval av Ødegårds jordnære og særeigne poesi. Mannen i tversoversløyfa som i 1969 starta si diktargjerning med ‘Drøymaren, vandraren og kjelda’ – og som fram til ‘Det blomstra så sinnsjukt’ (2009) har sendt frå seg den eine samlinga etter den andre der nettopp evna til å løfte det lokale og nære over i det vi gjerne omtaler som universell litteratur, vert så grundig dokumentert.

I ei tid då plakatpoesi var høgst tilstades i den poetiske bokhausten og det ikkje var rare plassen att til diktarar som Ødegård, heldt han fram med å skrive. Med freidig å opne opp på vidt gap dørene inn i den romsdalske røynda. Men ikkje meir romsdalsk og lokalt enn at han i neste tekstside kunne skrive seg inn i ein tradisjon i slekt med den vi finn i mellom anna poesien frå Den austlege verda og dermed også verdspoesien. Dette nesten udefinerbare møtet mellom det evige og det som er her og no.

Sterkast i ‘Drankarar og galningar’ blir for denne lesaren gjensynet med det mektige diktet ‘Stephensenhuset’ frå samlinga med same namn (2003). ‘Lilleknut kvelver med deighendene sine /glaskula, halvkula: Ho blir heil / når han set henne frå seg på voksduken, tenkjer han: Jorda / krummar seg i eit svimlande myrker under snøen…’.

Lilleknut er forlengst blitt til diktarknut og fyller 70 i november. Og i boka finn vi den aldrande mannen på vegen opp til Kringsjå, ‘lengst oppe mot himmelen / over Molde by, utanfor verda’. Og der langs vegen deler han med seg av dikta sine. Folkelege og høgtidssame. Lågmælte og storstlåtte.

Gjennom ‘Drankarar og galningar’ har vi fått eit nytt, stort poetisk verk her i landet. Ei samling narrative tekstar eg meiner er som skapt også for teaterscene.

Veien hjem te Molde

(tekst: øystein hauge)

har sparka av meg skoa hengt to sokker på ei snor
tar en tår i vérslitt sofa (den ble satt ut hit i fjor)
hører unger gå langs elva med et snøre og ei von
hører waylon kris og willie singing songs under the moon

veien hjem lang å gå
leia lang men det måtte gå
for det va veien hjem te fjord og fjell
så skål for hjertøytangen fyr
skål for varden når det gryr
og skål for reknesholmen det går mot kveld

har sett regent street i london og tatt metron i paris
tatt et jafs av big big apple møtt ei vakker portugis´
men som alle veit e reiser bare omveia hjem
og så lenge hjertet slår og gamle dører står på klem

veien hjem lang å gå
leia lang men det måtte gå
for det va veien hjem te fjord og fjell
så skål for hjertøytangen fyr
skål for varden når det gryr
og skål for reknesholmen det går mot kveld

denna sofan her var gammal alt i nittensøttito
det var let it be på radio´n me and you and a dog named boo
det var svele i ei kaffistove kaffi i et krus
det var break of day i molde og keith jarretts blåbyblues

veien hjem lang å gå
leia lang men det måtte gå
for det va veien hjem te fjord og fjell
så skål for hjertøytangen fyr
skål for varden når det gryr
og skål for reknesholmen det går mot kveld

veien hjem lang å gå
leia lang men det måtte gå
for det va veien hjem te fjord og fjell
så skål for hjertøytangen fyr
skål for varden når det gryr
og skål for reknesholmen det går mot kveld

Les om Kammerskoret her: https://www.rbnett.no/kultur/i/QxqblW/her-er-den-nye-moldesangen